Kira Artış Oranı Nedir?
Ev sahibi ve kiracı ilişkisi ülkemizde çok yaygın ve önem arz eden bir husustur. Kiralanan taşınmazın her yıl belli bir oranda kira miktarının attırılmasına kira artış oranı denir.Ancak bu miktar fahiş oranlarda arttırılmaya çalışılırsa Kanun müdahalesiyle karşılaşılır. Başka bir deyişle kira bedellerinin fahiş oranlarda artırılmaması için kanun yolu ile sözleşmelere müdahalede bulunulmuştur. Buna dayanılarak Kira artış oranlarında uygulanabilecek en üst sınır bir önceki kira dönemine ait TÜFE’deki 12 aylık ortalamadır.Taşınmaz Kira Artışı Nasıl Hesaplanır ?
Bir taşınmazın kira artışı hususunda iki opsiyon bulunmaktadır. Taraflar sözleşme kurulurken kira artışının ne kadar olacağına dair üst sınır olan TÜFE oranını geçmeyecek şekilde anlaşmış olabilir. Veya taraflar sözleşme kurulurken anlaşmamış ancak sözleşme bitiminde yine geçerli TÜFE oranını geçmeyecek şekilde anlaşabilirler. Eğer taraflar sözleşmede herhangi bir artış bedeli belirtmemiş ve kira artışı hususunda anlaşma sağlanamamış ise kira artış oranı hakim tarafından hakkaniyete göre belirlenir.
Ayrıca süresi 5 yıldan uzun bir süre olarak kararlaştırılan veya 5 yıldan sonra yenilenmeye devam eden kira sözleşmeleri için her 5 yılda bir dönem sonu olarak uygulanacak kira bedeli , TÜFE sınırı olmaksızın ilgili taşınmazın özellikleri gözetilerek hakim tarafından belirlenebilir.Kiracının Ödediği Kira bedeli Yüksekse Ne Yapılabilir ?
Kiracı piyasa emsallerine göre çok yüksek kira ödüyor ise kira belirleme davasına başvurabilir. Mahkeme bu davada esas olarak 12 aylık tüfe oranını , Kiralanan taşınmazın durumunu ve Emsal kira bedellerini dikkate alır. Hakim bahsettiğimiz bu değerleri referans olarak alır ve hakkaniyete göre karar verir.Kiracıdan Alınan Kira Bedeli Piyasanın Çok Altında ise Ne Yapılabilir ?
Türk hukukunda kira bedelinin belirlenmesine ilişkin açılacak dava kira belirleme davasıdır. Özellikle tarafların kira artışında bir anlaşmaya varamadıkları durumlarda kira belirleme davası açılır. Türk Borçlar Kanunu madde 345 bu hususa ilişkin hükümleri içermektedir. Kiracıdan alınan dava piyasa şartlarında çok aşağıda kalıyorsa kira belirleme davasına başvurulur.Taşınmaz Sahibi Kira Bedelini Gereğinden Fazla Artırırsa Ne Yapılabilir ?
Pratike bir çok taşınmaz sahibinin tek taraflı kira bedellerini yasal sınırın üstünden artırdığını görmekteyiz. Ancak taşınmaz maliklerine kanunlar tarafından böyle bir hak tanınmamıştır. Böyle bir durumda kiracının taşınmaz maliki tarafından dayatılan bedeli ödeme zorunluluğu yoktur. Sözleşme kurulurken bir artış oranı belirlenmişse buna göre ödeme yapılır. Eğer sözleşmede belirlenen bir artış oranı yoksa TÜFE üzerinden ödeme yapılabilir veya Hakimden kira bedeli belirlenmesi talep edilebilir.
Kiracı Artış Bedelini Reddederse Taşınmaz Maliki Ne Yapabilir?
Yasal sınırlara uyularak yapılmış olan bir kira artış oranını kiracının kabul etmeme gibi bir hakkı bulunmamaktadır. Eğer Sözleşme kurulurken belirtilmiş bir bedel varsa bu oranda artış yapılır. Aksi taktirde gene Hakimden kira belirlenmesi talep edilebilir. Eğer kiracı sözleşmeye aykırı hareket eder ve eksik ödeme yapar veya ödeme yapmaz ise İcra dairesi aracılığı ile alacağın tahsili yapılabilir veya tahliye talepli icra başlatılabilir veya tahliye davası açılabilir.Dipnot : Kira hukuku üzerine kısaca bahsettiğimiz bütün bu süreçler teknik anlamda bilgi ve tecrübe gerektirmektedir. Yeterli ve gerekli özenin gösterilmediği durumlarda kişiler hak kayıplarına uğrayabilirler. Bu sebeple Hukuk büromuzda Kira Hukuku alanında sizlere profesyonel danışmanlık ve takip hizmeti vermekteyiz.
Views: 10