Tüketici Hukuku yaptığı sözleşmelerde güçlü konumda olan satıcı yahut sağlayıcının tüketiciyi ezmesini engellemek adına birtakım düzenlemeler getirmiştir. Tüketici , ticari yahut mesleki bir amaç gütmeksizin hareket eden gerçek veya tüzel kişidir. Bir malı yahut hizmeti satın alarak onu günlük yaşantısında kullanan veya tüketen ticari ya da mesleki amaçlarla hareket etmeyen kişi tüketici kabul edilir. Sözleşmenin zayıf tarafı olan tüketicinin , satıcı tarafından hukuka aykırı uygulamalara maruz bırakılmaması için getirilen düzenlemelerden birisi de tüketici kapsamında düzenlenmiş faiz düzenlemesidir.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda(TKHK) düzenlenen m.3 ve m.83/1 hükümleri tacir ile tüketici arasında kurulan sözleşmelerin tüketici açısından ticari iş sayılmasını engellemektedir. Ticari işler için esas olan kanun Türk Ticaret Kanunudur. Ancan TKHK , Türk Ticaret Kanununa göre özel nitelikte bir kanun olduğundan , tüketici ve tacirin taraf olduğu sözleşmelerde tüketici açısından TKHK hükümleri uygulanacaktır. TKHK’da hüküm bulunmayan hallerde Türk Borçlar Kanunu esas alınır.
Faiz ödeme borcunda uygulanacak yıllık faiz oranı, sözleşmede kararlaştırılmamışsa faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Sözleşme ile kararlaştırılacak yıllık faiz oranı, birinci fıkra uyarınca belirlenen yıllık faiz oranının yüzde elli fazlasını aşamaz. Ayrıca temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanamaz.
TÜKETİCİYE KARŞI UYGULANACAK FAİZ ORANI NASIL BELİRLENİR
Türk ticaret kanunumuzda taraflardan yalnız biri için ticari iş niteliği taşıyan sözleşmelerin ticari iş sayılacağı düzenlenmişse de Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun hükümleri bu duruma istisna teşkil etmektedir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun özel nitelikte bir kanunun olmasından mütevellit ilk olarak özel nitelikteki kanunun uygulanması esastır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda faiz oranları net bir şekilde düzenlenmemiştir. Bu hususta Türk Borçlar Kanununun ilgili maddeleri dikkate alınacaktır.
ANAPARA FAİZİ
Türk Borçlar kanunu madde 88/2’ye göre söşme ile kararlaştırılacak yıllık faiz oranı, birinci fıkra uyarınca belirlenen yıllık faiz oranının yüzde elli fazlasını aşamaz. Bu hususta güncel kanuni faiz olan %9 baz alınacaktır. Kanuni faiz üzerinden yapılan hesaplamaya göre %9+%4.5=%13.5 anapara faizi üst sınırıdır. Bu sınırı aşan faiz oranı sözleşme ile kararlaştırılmış olsa dahi geçersiz sayılacaktır.
TEMERRÜT FAİZİ
Türk Borçlar Kanunun 120. Maddesine göre Sözleşme ile kararlaştırılacak yıllık temerrüt faizi oranı, yıllık faiz oranının yüzde yüz fazlasını aşamaz. Yani akdi temerrüt faiz oranı %9+%9= %18 olmak üzere bu oranın üzerinde olamaz. Sözleşme ile bu oranın üzerinde kararlaştırılmış dahi olsa aşan kısım kanuna aykırı kabul edilecektir.
Kambiyo Senedinde Uygulanacak Faiz Oranı
Tüketicinin yapmış olduğu işlemler neticesinde kıymetli evrak niteliğinde senet düzenlenebilir. Ancak Tüketici işlemlerinde bu işlemlerin geçerli olması için her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı senet düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca Tüketici işlemlerine konu kambiyo senetleri yalnızca nama yazılı olarak düzenlenebilecektir. Hukukumuzda bu koşullara aykırı olarak düzenlenen senetler tüketici açısından geçersiz kabul edilmiştir. Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanamaz.
Yine Kambiyo senetlerinde uygulanacak faiz oranı bakımından tüketici lehine bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Kambiyo senetlerine uygulanacak anapara faizi yasal faizin yüzde ellisini geçemeyecektir. Dolayısı ile %9 olan yasal faiz üzerinden %13.5’i aşan kısım kanunen geçersiz kabul edilecektir.
Kambiyo senetlerine bağlanmış bir tüketici sözleşmesinde , tüketicinin senet bedellerini ödemede temerrüde düşmesi durumunda , tüketiciye karşı talep edilebilecek temerrüt faizi , yasal faiz oranının yüzde yüz fazlasını aşamayacaktır. Bu hususta %9 olan yasal faizin yüzde yüz fazlası olan %18’i aşan temerrüt faizi sözleşmeyle kararlaştırılmış dahi olsa tüketici açısından geçersiz kabul edilecektir. Ayrıca yine belirtmekte fayda vardır ki Tüketici işlemlerinde hiçbir şekilde bileşik faiz yürütülemez.
Views: 2349