Herhangi bir kaza sonucu araçta oluşan hasar sonucunda, araç onarılsa dahi, aracın değer kaybetmesine; araç değer kaybı denmektedir. Maddi hasar meydana gelen trafik kazaları sonucunda, aracınızın ikinci el piyasasında değer kaybetmesi de bir araç değer kaybı şeklidir. Kaza sonrası tamir edilmiş ve onarımı kusursuz olsa dahi, arabanın kaza öncesi belirlenen satış fiyatından daha düşük bir fiyat ortaya çıkacaktır. Araç değer kaybını etkileyen faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz; araçta meydana gelen hasarın boyutu, değişen parçaların bedeli, hasar miktarı, tramer kaydı, kaza yapmadan önceki piyasa değeri ve aracın kilometresi.
Örnek olarak, Aracınızın 2010 model herhangi bir hasarı olmayan bir aracınız var. Bu aracınızı ikinci el olarak 400.000TL aldığınız düşünelim. Araç maddi hasarlı bir trafik kazasına karışıyor. Bu kaza sonucunda aracınızın kaputu ve ön çamurlukları değişiyor. Aracınızı satmaya kalktığınızda 370.000TL den fazlaya satamıyorsunuz. İşte araç değer kaybı alış ve satış arasındaki farktır. Sizin araç değer kaybınız 30.000TL’dir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 1409. Maddesine göre trafik kazası sonucunda değer kaybı oluşması durumunda meydana gelen kazada kusurlu olan tarafın trafik sigortası, hem kaza dolayısıyla meydana gelen hasarı ve zararı karşılamakla, hem de doğrudan zarar olarak kabul gören değer kaybını gidermekle yükümlüdür.
A.) Araç değer kaybını nerden/kimden talep edebilirim?
Size çarpan aracın; Trafik sigortasından, ruhsat sahibinden veya şoföründen aracınızda meydana gelen değer kaybını talep edebilirsiniz. Zarar görenin zarar veren kusurlu araç malikinin sigorta şirketinden zararının karşılanmasını talep edebilmektedir. Zarar görenin yapacağı yazılı başvuruya ilgili sigorta şirketinin 15 gün içinde geri dönüş yapma zorunluluğu mevcuttur, şirketin süresi içerisinde zarar görenin zararının hiç gidermemesi ya da eksik, kısmen gidermesi halinde zarar görenin zararının tazmini için tahkim ya da dava yoluna gitmesi mümkün olacaktır.
Ticari araçların trafik kazası sonucu, aracın eski haline getirilmesindeki elde edemediği gelire, ticari kazanç kaybı denir.
B.) Araç değer kaybını talep edebilmem için bir zaman var mıdır ve gerekli şartlar nelerdir?
Kaza yapıldığı tarihten itibaren 2 sene içerisinde başvuru yapılması zorunludur. Ancak pert olan araç değer kaybı alamaz. Değer kaybı talebinde bulunacak kişi, kazada eksiksiz oranda kusursuz olmalıdır veya tam kusurlu olmamalıdır. Değer kaybı alacağı kusurlu olması oranında etkilenecektir.
1- Kusursuzluk Şartı
Trafikte her kaza yapan araçta değer kaybı oluşmamaktadır. Değer kaybının oluşması için ilk koşul kaza yapan aracın meydana gelen kazada kusursuz olması veya tam kusurlu olmamasıdır.
Kusursuz olması durumunda araç sahibi meydana gelen değer kaybının tamamını alabilmekte, tam kusurlu olmaması durumunda meydana gelen değer kaybını kusursuz olduğu oranda alabilmektedir.
2-Değer Kaybı Reddi ve Trafik Kazalarından Doğan Değer Kaybı Alacağı?
Oluşan kazada sizin de kusurunuz varsa eğer aracınızın değer kaybı ve kusurunuz göz önüne alınarak hesaplanır. Fakat beklenmedik durumlar halinde, kusurlu bulunan tarafın kasko şirketi masrafı karşılama konusunu reddedebilir. Bu tarz bir durum söz konusu olduğu zaman yetkili mahkemelere veya sigorta tahkim komisyonuna başvuru yapılması gerekir. Çünkü kasko şirketi oluşan kazalardaki masrafları gidermek üzere işlev görmektedir. Araç sahibi olarak kazadan sonra hasar gören aracınızı orijinal parçalarla tamir ettirseniz veya değiştirseniz dahi, arabanız kayıtlara ‘kusurlu araç’ olarak geçecektir. Ancak kaza esnasında kusursuz taraf olmanıza ve arabanızı sorunsuz bir şekilde tamir ettirmenize rağmen, aracınızın değer kaybı yaşamasından dolayı zararlı çıkmanız kabul etmeniz gereken bir durum demek değildir. Tamamen kusursuz araç sahibi, kusurlu araç sahibinden ya da ruhsat sahibinden değer kaybını karşılaması için mahkeme yoluyla hak talep edebilir. Kusursuz sürücünün sahip olduğu diğer bir hak ise zararını karşılamak amacıyla sigorta şirketine başvurmaktır.
Sigorta şirketleriyle gidilebilecek ikinci çözüm ise zorunlu trafik sigortasıdır; araç sigortası
güvencesine giren değer kaybı bu şekilde de sigorta şirketlerince karşılanabilir. Ancak zararı karşılamak için bazı şirketler bilirkişi raporunu esas alırken, bazıları ise önce dava açılmasını isteyebilmektedir. Her koşulda, araç değer kaybına maruz kalmamak ve maddi hasarı minimuma indirgemek için trafik sigortası ve kasko yaptırmak şarttır.
3- Trafik Kazalarından Doğan Araç Değer Kaybı Alacağı Nereden Tahsil Edilir?
Her yıl yaptırmış olduğumuz trafik poliçelerinde (Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortaları) ödemiş olduğumuz primlerin içerisinde değer kaybı teminatı yer alır. Bu teminat kaza yapıp başka bir araca zarar verdiğimizde devreye girmekte ve kazada meydana gelen değer kaybını karşılamaktadır.
4-Başvuru Nasıl ve Ne Zaman
Kaza meydana geldiğinde gerekli belgeler;
- Kaza Tespit Tutanağı (Mevcut olmaması halinde adli makamca tutulan tutanaklar sair evraklar)
- Ehliyet
- Ruhsat Fotokopisi
- Hasar Resimleri
- Talep Dilekçesi
ile kusurlu aracın sigorta şirketine başvuru yapılır.
Başvurular sigorta şirketlerinin e-posta adreslerine internet üzerinden ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılabilir. Sigorta hasarlarında 15 gün, kasko hasarlarında 15 işgünü içerisinde sigorta şirketi tarafından bir cevap verilmemesi veya talebin reddedilmesi halinde Sigorta Tahkim’e başvuru ya da yetkili mahkemede dava yoluna gidilir.
- Avukat Uyarısı
Vatandaşlar tahkime bireysel olarak başvurabilir. Ancak yargılama süresince başvuru şekli, yöntemi, ara karar ifalarındaki yükümlülükleri, bilirkişi raporu ve rapora itiraz gibi yargılamanın avukat kanalıyla yapılması vatandaşlar açısından hak kaybının önlenmesinde önem arz etmektedir.
YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2016/19642 K. 2017/10599 T. 15.11.2017
“…Araçta meydana gelen değer kaybının; aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısımların özelliği ve daha önce karışmış olduğu kazada dikkate alınarak kazadan sonraki onarılmış halinin rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir. Bu durumda mahkemece yukarda açıklanan ilkeler ışığında araçtaki değer kaybının tespiti hususunda yeniden bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir…”
YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ E. 2021/2043 K. 2021/6867 T. 14.10.2021
“… Taraflar arasındaki trafik kazasından dolayı maddi tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda: … davaya konu aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre değer kaybı zararının belirlenmesi, meydana gelebilecek çelişkilerin giderilmesi yönünden Makine mühendisinden ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık yeni bir rapor alınması, ondan sonra dosyadaki tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca göre karar verilmesi ve… mahkemece, bozma kapsamında aracın değer kaybı makine mühendisi bilirkişi aracılığı ile hesaplatılmış, işleten sıfatının tespiti bakımından davalı … Otomotiv ile … Oto Kiralama Tur.A.Ş arasındaki kira sözleşmesi ve tarafların defterleri mali müşavir bilirkişi aracılığıyla incelenerek… karar verilmiş; hüküm, davacı vekili ve davalı … vekili tarafından temyiz edilmiştir… Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre taraf vekillerinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle
usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA…oybirliğiyle karar verildi.”
Views: 99