Ayıpların giderilmesine ve kiralananın gösterilmesine katlanma borcu Türk Borçlar Kanunu m.319’da tanımlanmıştır. TBK m.319: Kiracı, kiralananın ayıplarının giderilmesine ya da zararların önlenmesine
yönelik çalışmalara katlanmakla yükümlüdür. Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür. Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce
kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır. Kiracının kira bedelinin indirilmesine ve zararının giderilmesine ilişkin hakları saklıdır.
TBK m.319/2-3’te yer alan maddelere göre kiracı; bakım, satış yahut daha sonraki kiralama için kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür. Kiracının bu yükümlülüğünün yanında kiraya verenin de bir yükümlülüğü bulunmaktadır. Kiraya verenin yükümlülüğü ise kiracıya, kiralananın gezilip görüleceğini makul bir süre öncesinden bildirmek ve bu bildirimi yaparken de kiracıyı zorlamamak ve kiracının yararlarını göz önünde bulundurmaktır.
Yukarıda kanunun 319/2-3 maddeleri için yaptığımız açıklamalardan çıkan ortak sonuç; kiracının kiralananın gezilip görülmesine engel teşkil edecek davranışlar sergilemesi, kiralayanın ise kiracıya kiralananın gezilip görüleceği zaman noktasında zorlayıcı süreler vererek kiracının yararlarını göz ardı etmesi hukuka aykırı olacaktır.
Görevli Mahkeme
Eğer kiracı evi göstermez ise kiraya veren Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açacağı dava ile kiralananın gösterilmesini mahkemeden talep edebilir.
Örnek Yargıtay Kararları
- Hukuk Dairesi 2015/6282 E. , 2015/6125 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : . Sulh Hukuk Mahkemesi
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı gösterme izni ve saat tespiti davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, T.B.K.’nun 319/2.maddesi gereğince, kiralananın gezip görülmesine izin verilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece istemin kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı, davalıya kiralanan taşınmazın satılıncaya kadar muhtemel alıcılara gösterilmesi konusunda gün ve saat belirlenmesini talep etmiş davalı vekili, davalı ve eşinin çalışan kişiler olması sebebiyle ancak tatil günlerinde münasip bir süre için izin verilmesi gerektiğini savunmuş, mahkemece altı ay süre ile her hafta Cumartesi, Çarşamba günleri saat 12-14 arası gösterime hazır bulundurulması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
Türk Borçlar Kanunu’nda kiracının borçları başlığındaki düzenlemede, kiralananın gösterilmesine katlanma borcunun varlığından bahsedilerek, bu husus T.B.K.’nun 319.maddesinde açıklanmıştır. T.B.K. 319/2.fıkrasında “Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlü olduğu, T.B.K.’nun 319/3 fıkrasında ise “Kiraya verenin, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını gözönünde tutmak zorunda” olduğu belirtilmiştir.
Davalı vekili yargılama sırasında, davalı ve eşinin çalışan kişiler olduğundan sözetmiş, temyiz aşamasında davalı ve eşinin halen çalıştıkları iş yerlerini gösterir belgeleri dosyaya ibraz etmiştir. Bu durumda mahkemece, davalı ve eşinin çalışma şartları araştırılarak, kanun maddesinde de açıklandığı üzere, kiracının yararları gözönünde tutularak hakkaniyete uygun olacak şekilde, hem süre, hem de hazır bulundurma gün ve saatlerinin belirlenmesi gerekir. Mahkemece bu hususlar üzerinde durulmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Hüküm bu edenle bozulmalıdır.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik inelenmesine yerolmadığına, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 18/06/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
(Kapatılan) 6. Hukuk Dairesi 2014/10759 E. , 2014/11968 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kiralananı göstermeye izin istemli
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kiralananın gezip görülmesine izin verilmesi davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, kiralananın üçüncü kişiler tarafından gezilip görülmesine izin istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya kapsamına, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerekçelere göre davalının hükmün esasına ilişkin temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, davacının istemi kiralananı satmak için kiralananın gösterilmesine izin olup mahkemece kiralayanın uygun bir kiracı bulabilmesinin temini amacıyla kiracının katlanma yükümlülüğü çerçevesinde kiralananın kiralayan tarafından kiracı namzetlerine gösterilmesine izin verilmesine karar verilmesi değil ise de; bu yanlışlığın düzeltilmesi için yeniden yargılama yapılmasına gerek görülmediğinden hüküm fıkrasının ilk paragrafında yazılı “kiralayanın uygun bir kiracı bulabilmesinin temini amacıyla kiracının katlanma yükümlülüğü çerçevesinde kiralananın kiralayan tarafından kiracı namzetlerine gösterilmesine izin verilmesine” ibaresinin çıkartılarak yerine “kiralayanın uygun bir alıcı bulabilmesinin temini amacıyla kiracının katlanma yükümlülüğü çerçevesinde kiralananın kiralayan tarafından alıcı namzetlerine gösterilmesine izin verilmesine” ibaresinin eklenmesine, hükmün düzeltilmiş bu şekli ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca düzeltilerek ONANMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 05/11/2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Views: 269