Uzlaştırma Nedir?

Uzlaştırma, ceza hukukunda yeni bir alternatif çözüm yolu olarak uygulanmaktadır. Ancak, henüz yeterince bilinmemesi nedeniyle dolandırıcılar tarafından suistimal edilme riski bulunmaktadır. Dolandırıcılar, uzlaştırma sürecini taklit ederek mağdurları yanıltmaya çalışabilirler. Bu nedenle, uzlaştırma süreciyle ilgili bilgilendirme ve bilinçlendirme önem arz etmektedir. Gerçek bir uzlaştırma sürecinde tüm işlemler yasal prosedürlere uygun şekilde yürütülür ve tarafların resmi yollarla bilgilendirilmesi sağlanır. Taraflar, yalnızca adli makamlar ve resmi uzlaştırmacılarla iletişim kurmalı ve bu süreç dışındaki taleplere itibar etmemelidir.

Uzlaştırma; şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcinin, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmaya varmalarını amaçlar. Bu süreç, soruşturma veya kovuşturma aşamasında devreye girer ve taraflar arasında oluşan uyuşmazlıkların mahkemeye taşınmadan çözülmesine olanak tanır. Uzlaştırma, hem zaman hem de maliyet açısından tasarruf sağlayan etkili bir çözüm yöntemi olarak kabul edilmektedir.

Ancak, bu sürecin amacı dışında kullanılma riski bulunmaktadır. Özellikle dolandırıcılar, uzlaştırma yöntemini suiistimal ederek mağdurları aldatma yoluna gitmektedir. Bu kişiler, mağdurlara gönderilen sahte kısa mesajlarla, bir ceza dosyasının bulunduğunu ve uzlaşma sağlanabilmesi için belirli bir ücretin ödenmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bu tür mesajlar tamamen dolandırıcılık amacı taşıyıp hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır.

Savcılık Evresinde Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler?

Uzlaştırma süreci, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı’na kayıtlı uzlaştırmacılar tarafından yürütülmektedir. Uzlaştırmacılar, Cumhuriyet Başsavcılığına bağlı olarak görev yapar ve soruşturma evresinde uzlaştırma süreci belirli adımlarla ilerler. Sürecin ilk adımında, uzlaştırma kapsamında olan bir suç nedeniyle yapılan soruşturmada, iddianame düzenlenmeden önce dosya uzlaştırma savcılığına gönderilir. Uzlaştırma savcısı, dosya için uygun bir uzlaştırmacı görevlendirir ve bu görevlendirme bilgileri eğer tarafların kayıtlı GSM numaralarında TC Kimlik Numaralarını kayıtlı ise UYAP sistemi üzerinden mesaj olarak taraflara iletilir.

Uzlaştırmacı, taraflara ücret için doğrudan mesaj göndermez; bunun yerine tarafları telefonla arayabilir veya PTT aracılığıyla resmi tebligat gönderebilir. Bu tebligatlar savcılık kanalıyla yapılır, dolayısıyla sürecin resmiyeti korunur. Taraflar uzlaşma teklifini kabul ederse, edim (yapılacak iş veya ödeme) konusunda müzakereler başlar. Mağdur bir edim talep ettiğinde, uzlaştırmacı bu talebi karşı tarafa iletir ve karşı taraf edimi kabul ederse uzlaştırma raporu düzenlenir.

Uzlaştırma raporunda; tarafların kimlik bilgileri, edimin konusu ve miktarı açıkça belirtilir. Edimin nasıl ve hangi şartlar altında yerine getirileceği, örneğin bir ödeme ise hangi hesaba ve ne zaman yatırılacağı gibi ayrıntılar da raporda yer alır. Taraflar raporu imzaladıktan sonra, rapor savcının onayına sunulur. Onaylanan raporda belirtilen tarihte edimin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu süreç, uzlaştırmanın taraflar arasında barışçıl bir çözüme ulaşılmasını sağlar ve hukuki düzenin işlemesini destekler.

Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler?

Kovuşturma evresinde de uzlaştırma süreci, soruşturma evresindeki gibi işlemektedir. Bu aşamada, uzlaştırma kapsamına giren dosyalar mahkeme tarafından uzlaştırma savcılığına gönderilir. Süreç, aynı adımları takip ederek ilerler; uzlaştırma savcısı tarafından bir uzlaştırmacı görevlendirilir ve uzlaştırmacı, tarafları resmi yollarla bilgilendirir. Taraflar uzlaşma teklifini kabul ederlerse edim konusunda müzakereler başlar ve anlaşma sağlandığında uzlaştırma raporu düzenlenir. Bu rapor, mahkemenin onayına sunularak hukuki süreç tamamlanır.

Uzlaşma ile Sonuçlanan Dosyalarda Suç Sicile İşlenir mi?

Soruşturma evresinde uzlaşma ile sonuçlanan dosyalarda, fail hakkında herhangi bir ceza davası açılmaz ve adli siciline olumsuz bir kayıt işlenmez. Uzlaşma, tarafların anlaşmaya varması durumunda ceza yargılamasını engelleyerek, failin sabıka kaydının temiz kalmasını sağlar. Bu süreç, hem fail hem de mağdur açısından hızlı ve yapıcı bir çözüm sunarak adli yükü azaltır ve adaletin etkin bir şekilde gerçekleşmesine katkıda bulunur. Uzlaşmanın başarıyla sonuçlanması halinde, fail yargılama sürecinin getirebileceği hukuki yaptırımlardan korunur ve adli sicili etkilenmez.

Kovuşturma evresinde de uzlaştırmanın başarılı olması, yargılamanın sona ermesine yol açar ve failin adli siciline herhangi bir olumsuz kayıt işlenmez. Bu, failin hukuki sonuçlardan korunmasını ve tarafların anlaşarak adaletin sağlanmasını mümkün kılar. Uzlaştırma, ceza hukuku süreçlerinde önemli bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olarak, taraflar arasında barışçıl bir anlaşma sağlanması için etkili bir yöntemdir.

Uzlaştırma Sürecini Dolandırıcılar Nasıl Kullanır? Uzlaştırmacı Taraflardan Para İster mi?

Uzlaştırma müessesesi, dolandırıcılar tarafından kötüye kullanılabilmekte ve sahte uzlaştırma mesajlarıyla mağdurları aldatma girişimlerinde bulunulmaktadır. Ancak sahte uzlaştırma mesajlarını ayırt etmek mümkündür. Gerçek bir uzlaştırmacı, taraflardan belirli bir ücret gönderilmesi halinde dosyanın hemen sonuçlanacağı ve kapanacağı vaadinde bulunmaz. Uzlaştırma sürecinde, tarafların imzası kritik bir öneme sahiptir. İlgili evrakların imzalanması için taraflar ya uzlaştırmacı ile yüz yüze gelmeli ya da adliyede uzlaştırma savcılığına giderek bir memur aracılığıyla imzalama işlemi gerçekleştirilmelidir. Bu resmi prosedürlerin dışında herhangi bir ödeme talebi veya mesaj dolandırıcılık amacı taşıyabilir ve dikkate alınmamalıdır. Uzlaştırma sürecinin hukuki çerçevede ve resmi yollarla yürütülmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Adalet Bakanlığı Mesajlarının Geçerliliği ve Sahte Uzlaştırma Mesajlarına Karşı Uyarılar:

UYAP SMS tarafından gönderilen gerçek uzlaştırma mesajı örneği;

“Antalya Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülmekte olan ve tarafı olduğunuz 2024/1111 sayılı dosyada uzlaştırma işlemlerini yürütmek üzere 1111 sicil nolu uzlaştırmacı Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı uzlaştırma bürosunca görevlendirilmiştir.
Uzlaştırmacı en kısa sürede sizinle irtibata geçecektir.
Uzlaştırmacı Bilgileri :
Adı Soyadı:
İletişim :
Uzlaştırmacı bilgilerini www.alternatifcozumler.adalet.gov.tr adresinden öğrenebilirsiniz.
Bilgi için : Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı Uzlaştırma Bürosu İletişim : …. büro numarası”

Sahte uzlaştırma mesajı örnekleri;

“Yasal takip
Sayın üye: Kullanmış olduğunuz numara üzerinden başvurunuzun iptali sağlanmadığı için Asliye Ceza Mahkemesi tarafınca dosya masrafı dahil 12.000 tl 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ayrıca tebliğ yönlendirmesi yapılacaktır. not:600 tl’lik ödemeyi yaptığınız takdirde dosyanız kapanacaktır. Bilgi: dosyanız şuanda kabahatlar kanunu kapsamındadır.”

“Sayın;……..
Ceza dosyanızın son günüdür. Mağdur olmamak için iletişime geçin. ………… Hukuk Bürosu.”

“Ağır Ceza Mahkemesinin 2024/1111 talimat sayılı dosyanızda sanık olarak ifadenizi e-ifade olarak veriniz: www…………..com”

Yukarıda verilen örneklerde görüldüğü gibi, Adalet Bakanlığı’ndan gelen resmi mesajlarda hiçbir şekilde ücret talep edilmez. Resmi uzlaştırma mesajları, yalnızca uzlaştırma süreci hakkında bilgilendirme içerir ve ödeme talepleri bulunmaz. Mesajda belirtilen dosya numarası, adliyede Uzlaştırma Savcılığı aracılığıyla sorgulandığında doğruluğu teyit edilebilen geçerli bir dosya olacaktır. Resmi prosedüre uygun olarak, uzlaştırmacı tarafından belirtilen numaradan aranır veya taraflara tebligat gönderilir.

Sahte uzlaştırma mesajlarında ise resmi bilgilendirme yer almaz ve genellikle sizin geri dönüş yapmanız beklenir. Bu mesajlardaki dosya numarası, sorgulandığında geçerli bir dosya olarak görünmeyecektir. Dolandırıcılar, arama yaptığınızda belirli bir ücretin ödenmesi halinde dosyanın kapatılacağını vaad ederler; ancak dosyanın kapanmadığını iddia ederek tekrar para talep etmeye devam ederler. Bu tür dolandırıcılık girişimlerine karşı dikkatli olunmalı ve yalnızca resmi yollarla alınan bilgilere itibar edilmelidir.

Sahte Uzlaşma Mesajları Karşısında Ne Yapılır?

Bu tür dolandırıcılık girişimlerine karşı önlem alınması ve tedbirli olunabilmesi için, benzer bir mesaj almaları durumunda bir avukat, özellikle de bir ceza avukatı ile başvurudan ayrılmaları tavsiye edilmez. Uzman bir ceza avukatının rehberi, mesajın gerçekliğinin teyit edilmesi, hak kaybının önlenmesine ve hukuki sürecin doğru bir şekilde sürdürülmesine yardımcı olacaktır. Hukuki destek almak, hem yasal hakların korunmasını sağlar hem de dolandırıcıların suistimal girişimlerine karşı etkin olmasını sağlar.

Av. Duygu Okunakol

Views: 2