Yabancı devlet mahkemeleri tarafından verilen mahkeme kararlarının Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde kesin hüküm ve delil teşkil edebilmesi için Tanıma ve Tenfiz süreçlerinden geçmeleri gerekmektedir.Tanıma ve Tenfiz Davası Nedir?
Başka bir ülkede verilmiş olan mahkeme kararları Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde re'sen geçerli olmaz. Yabancı mahkemeler tarafından hüküm olunan kararların Türkiye'de de kabul görmesi için Tanıma Tenfiz davası açılması gereklidir. Yabancı ülkede verilmiş olan kararlar tanıma tenfiz davası yoluna başvurulup Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında geçerli hale getirilmedikçe ilgili makamlar tarafından işleme koyulmaz.
Tanıma davası, yabancı bir devletin hükme bağladığı mahkeme kararının Türkiye'de de tamamıyla kabul görmesini amaçlar. Bu tür hususlarda tanıma davasının sonuçları kendiliğinden meydana gelir ve tenfiz edilmesine gerek yoktur. Boşanma davaları buna örnektir. Tenfiz davalarında ise , yabancı mahkeme kararının tanıma mahkemesindeki koşulları ile icra edilip edilmeyeceğine ilişkin açılan davalardır. Her tanıma mahkemesi kendi bünyesinde bir tenfiz davası bulundurmaktadır. Pratikte sıklıkla tanıma-tenfiz davaları aile hukuku çerçevesinde karşımıza çıkmaktadır. Tanıma ve tenfiz davalarında Asliye Hukuk Mahkemeleri Görevlidir.Tanıma ve Tenfiz Davası için Gerekli Koşullar
1-Kesinleşmiş bir karar olması zorunluluğu
2- Mütekabiliyet (karşılıklılık) esası bulunmalı
3- Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olmalı
4- Yabancı ülkede verilen hüküm kamu düzenine aykırılık teşkil etmemeli
5-Aleyhine tenfiz istenen tarafın savunma hakkı kullandırılmış olmalıdır.
Tanıma ve Tenfiz Davası MÖHUK Hükümleri
Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku (MÖHUK) madde 55/1 ‘e göre tanıma ve tenfiz davaları basit yargılama usulüne tabidir. Ayrıca MÖHUK’un 52. Maddesinde yer alan hükme göre yabancı bir mahkeme kararının tenfiz edilmesinde yararı bulunan herkes tenfiz davası açabilir. Ayrıca bu hüküm kıyasen tanıma davasına da uygulanmaktadır. Yine MÖHUK hükümlerine göre yabancı bir ülke kararının tanınması ve tenfizi için gerçekleşmesi gereken belli başlı şartlar MÖHUK madde 50’de düzenlenmiştir. Bu şartlar özetle : Kesinleşmiş bir karar olmalı , Mütekabiliyet (karşılıklılık) esası bulunmalı , Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olmalı , Yabancı ülkede verilen hüküm kamu düzenine aykırılık teşkil etmemeli ve Aleyhine tenfiz istenen tarafın savunma hakkı kullandırılmış olmalıdır.
Tanıma Tenfiz Davası için Hangi Belgeler Gereklidir?
1- Apostil Şerhi (Apostil, bir belgenin başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir.)
2- Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi
3- Mahkeme kararının ve apostil şerhinin , konsolosluk tasdikli ile yeminli tercüman aracılığı ile çevirisi
4- Yabancı devletin mahkemesinden verilmiş kararın asıl veya noter tasdikli sureti
Tanıma Tenfiz Davası Ne Kadar Sürer?
Tanıma tenfiz davalarına ilişkin süre net değildir. Bu süre çok kısa olabileceği gibi çok uzun bir zaman dilimine de yayılabilir. Tanıma tenfiz davası süresine tarafların durumu , ilamın niteliği , karara yapılan itirazlar gibi faktörler etki etmektedir. Davalıya ulaşılaması durumu da süreci artıran etkenlerdendir. Aslolan tanıma-enfiz davasının ne kadar süreceği değil süreç içerisinde usule uygun hareket etmektir. Zira usul kurallarına aykırılık çoğu tanıma tenfiz davasını başarısız sonuçlandırmaktadır.Boşanma üzerine Tanıma-Tenfiz Davası
Yurt dışında yabancı mahkemeler tarafından hükme bağlanmış boşanma kapsamındaki kararların Türkiye’de de geçerli olması için tanıma-tenfiz yoluna gidilmesi şarttır. Tanıma-Tenfiz yoluna gidilmediği taktirde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilgili makamlarınca boşanma kararı yok hükmündedir. Boşanma üzerine tanıma-tenfiz davası Türk Aile Mahkemelerine açılmalıdır. Tanıma ve tenfiz davası eski eşin Türkiyede ikametgah ettiği yer eğer ikametgahı yoksa sakin olduğu yerde açılır. Bu yerlerden her ikisi de mevcut değilse Ankara , İstanbul ve İzmir aile mahkemelerinden birinde açılabilmektedir.
Velayet Kararı üzerine Tanıma ve Tenfiz Davası
Velayet Türk hukukunda ancak anne ve babaya verilebilmektedir. Bu halde sadece anne ve baba velayet hakkına sahiptir. Yabancı mahkeme kararları tarafından anne veya babaya velayet kararı Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında tanıma -tenfiz davası yolu ile geçerli kılınabilir. Ancak Tanıma- tenfiz kararı yakına verilen velayetin tenfizi üzerine ise bu yol geçerli olmayaktır. Zira bu durum türk hukukundaki düzenlemeye aykırıdır. Tanıma ve tenfizin bu şekilde yapılamadığı durumlarda bu sorun yeni bir vesayet davası açılarak çözülebilmektedir.
Tanıma ve Tenfiz Davası Yolu İle Tazminata Hükmedilmesi
Yabancı mahkeme kararlarının tenfizine ilişkin hususlardan biri de tazminat ile hükme bağlanmış kararların Türkiye Cumhuriyetinde tenfiz edilip edilemeyeceğine ilişkindir. Tenfiz davası sonucunda yabancı bir mahkemece verilmiş icrai nitelikteki kararlardan olan tazminat kararı , Türk mahkemelerince de tanıma- tenfiz yolu ile kabul gördükten sonra hükümler uygulanır hale gelir ve eda edilebilir. Bu şekilde Türkiye’de kendiliğinden işleme konulamayacak olan maddi-manevi tazminat gibi yabancı mahkeme kararının hükümleri uygulanabilir hale gelmektedir.
Tanıma Tenfiz Davası Sonuçları
Yabancı mahkeme kararı hakkında tanıma kararı verildiği zaman artık o hükmün Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerisinde de kabul gördüğü , hukuki durumun tanınır hale geldiği sonucu doğar. Dolayısı ile hüküm kesin delil ve kesin hüküm kabul edilir. Tenfiz kararı sonucu da tanıma kararından farklı olarak ilgili hüküm hakkında icra edinimine sahiptir. Türk mahkemeleri herhangi bir şekilde yabancı mahkeme kararlarının tenfizi sırasında ek hüküm veremez. Ancak kararın kısmi olarak tenfizine karar verebilir.
DipnotGörüldüğü üzere Yabancı mahkemelerde alınmış kararların Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde de kabul görmesi için tanıma-tenfiz yolu zaruri olup , bu işlemler son derece usule uygun ve titizlikte yapılmalıdır. Pratikte özellikle usul kurallarına aykırılık sebebi ile bir çok tanıma tenfiz davası başarısız sonuçlanmaktadır. Bu gibi kayıplara uğramamanız için Hukuk Büromuzda sizlere Tanıma Tenfiz davaları husunda yardım sağlamaktayız.
Views: 7
